Żywopłot jest zazwyczaj liniową formą rozplanowania nasadzeń drzew lub krzewów, które sadzone są w niewielkiej odległości od siebie dla uzyskania najczęściej niewysokiej, zwartej ściany zieleni. Funkcją żywopłotu może być kształtowanie specyficznej przegrody wydzielającej pewne części ogrodu, podkreślenie szlaków komunikacyjnych, zaznaczenie granic obiektu, podkreślenie osi kompozycyjnych czy izolacja od hałasu, wiatru i zanieczyszczeń.
Cięte żywopłoty (zwykle grabowe, bukszpan) były często zakładane w częściach centralnych parków na jednej z osi kompozycji, którą miały podkreślać i wzmacniać lub były rozplanowywane wzdłuż murów okalających zorganizowaną formę zieleni jako element traktu spacerowego. Jako część traktu żywopłoty pełnią podobne funkcje co aleja, naprowadzając spacerowicza w miejsca parku szczególnie ciekawe i interesujące. Ponieważ żywopłoty o tej funkcji były i są zwykle niższe od dorosłego człowieka, można przez całą drogę zachwycać się pięknem otaczającej zieleni. Z kolei z powodu zwartej i trudnej do przejścia formy oraz postaci prostej linii – spacerowicz nie musi zastanawiać się kiedy i gdzie ma skręcić, tylko w całości może skupić się walorach terenu zielonego.
Rozmiary żywopłotu
Ze względów funkcjonalnych ogromne znaczenie ma wysokość żywopłotu. Odpowiednio wysoki żywopłot (około 2 m) otaczający ogród uchroni Cię przez spojrzeniami przechodniów czy sąsiadów. Niższy żywopłot wewnątrz ogrodu może być doskonały do oddzielenia poszczególnych części ogrodu. Żywopłot bardzo niski będzie z kolei doskonały np. na obwódki dla kwiatowych rabat. Musisz jednak zdawać sobie sprawę z faktu, iż nie da się osiągnąć wysokiego żywopłotu, który będzie jednocześnie bardzo wąski. Trzeba przewidzieć, iż w miarę wzrostu w górę, żywopłot będzie się również poszerzał. Zastanów się zatem czy masz odpowiednio dużo miejsca aby w przyszłości Twój żywopłot mógł się rozrastać?
Wysokie żywopłoty (od 1 do 2 m wysokości), które są zakładane najczęściej, zajmują pas ziemi o szerokości od 1 do 1,5 metra. Żywopłoty niskie, nie przekraczające wysokości 1 m, zajmą pas ziemi o szerokości minimum 50 cm. Na te najniższe, o wysokości nie przekraczającej 30 cm, wystarczy pas szerokości od około 20 do 30 cm.
Formowany czy o pokroju naturalnym?
Najbardziej popularne są żywopłoty strzyżone. Być może słowo żywopłot kojarzy Ci się właśnie jedynie z szeregiem równo przyciętych krzewów ogradzających ogród. Dobrze przystrzyżony żywopłot wygląda okazale, najlepiej w zestawieniu z regularnymi rabatami i podziałami płaszczyzny ogrodu liniami prostymi. Strzyżenie pozwala zapanować nad określonym kształtem i rozmiarami żywopłotu. Na żywopłot strzyżony wybierz rośliny dobrze znoszące cięcie, silnie rozgałęziające i zagęszczające się po przycięciu.
Przycinanie żywopłotu wymaga jednak sporo wysiłku, a często również poniesienia dodatkowych kosztów na zakup odpowiednich narzędzi do cięcia. Jeżeli zatem jesteś bardzo zapracowany i masz niewiele wolnego czasu na pielęgnację ogrodu lub po prostu jesteś leniuchem, zastanów się czy nie lepiej zdecydować się na żywopłot o pokroju naturalnym? Chociaż żywopłoty, których nie przycinamy rozrastają się mniej foremnie i z reguły zajmują więcej miejsca, nie tylko mniejsza pracochłonność może przemawiać za założeniem żywopłotu o pokroju naturalnym. Otóż taki żywopłot będzie znacznie lepiej wkomponowany w otoczenie ogrodu naturalistycznego, z falistym krajobrazem i zaokrąglonymi, nieregularnymi ścieżkami. Na taki żywopłot można przeznaczyć niektóre niskie rośliny iglaste czy też różaneczniki, w przypadku których cięcie pozbawiło by naturalnego uroku tych krzewów.
Jakie rośliny wybrać?
Jak już wiesz, trzeba uwzględnić zarówno własne oczekiwania co do roślin jak i ich wymagania co do warunków uprawy. Poniżej przedstawiam niektóre rośliny, na które warto zwrócić uwagę przy doborze gatunku na żywopłot .
Zakładamy żywopłot
Miejsce dla żywopłotu może się znaleźć w niemal każdym ogrodzie. Przede wszystkim może on spełniać funkcję żywego roślinnego ogrodzenia. Odpowiednio gęsty i wysoki żywopłot nie tylko uchroni nas przed spojrzeniami przechodniów, ale także może może stanowić ochronę przed podmuchami wiatru, kurzem czy hałasem z ulicy. Żywopłot możesz także wykorzystać do oddzielenia poszczególnych części ogrodu, sadząc go np. pomiędzy częścią użytkową a kącikiem wypoczynkowym. Poza praktycznymi powodami, dla których warto mieć żywopłot, musi on jednocześnie spełniać funkcje estetyczne. Piękny żywopłot otaczający nasz ogród czy działkę będzie bowiem rodzajem wizytówki naszego ogrodu, a dla kompozycji roślin rosnących wewnątrz ogrodu będzie stanowił tło.
Jednak zanim założysz żywopłot, musisz odpowiedzieć sobie na pewne pytania. Otóż na żywopłot trzeba wybrać rośliny które nie tylko będą spełniały Twoje oczekiwania od strony funkcjonalnej i estetycznej, ale również takie, którym będziesz w stanie zapewnić odpowiednie warunki siedliskowe w Twoim ogrodzie i nie będą wymagały zbyt wielu zabiegów pielęgnacyjnych. Od odpowiedniego przygotowania się do założenia żywopłotu będzie zależało to, czy w przyszłości będzie on wspaniałą ozdobą Twego ogrodu, czy też będzie elementem przysparzającym ciągłych problemów w pielęgnacji.
Przygotowanie gleby
Zanim zaczniemy sadzić rośliny żywopłotowe, trzeba odpowiednio przygotować glebę. Przed wykonaniem jakichkolwiek prac określ zawartość składników w odżywczych w glebie, jej zwięzłość i odczyn pH. Jeżeli gleba będzie nieodpowiednia, np. zbyt ciężka (gliniasta) lub zbyt lekka (piaszczysta) może okazać się, iż wybór roślin żywopłotowych jakie możesz zastosować jest ograniczony, chyba że poprawisz strukturę gleby poprzez dodanie kompostu, substratu torfowego czy też obornika.
Jednak zanim wymieszasz z glebą ewentualnie potrzebne składniki, najpierw usuń chwasty. Po usunięciu chwastów z powierzchni gleby możesz już przekopać pas gleby (najlepiej nieco szerszy niż planowana szerokość żywopłotu) na głębokość około pół metra. Pozwoli to na dokładne oczyszczenie gleby z kamieni, rozłogów, pozostałości po korzeniach roślin i innych zanieczyszczeń. Przekopanie wpłynie też na rozluźnienie gleby i ułatwi rozwój systemu korzeniowego roślin, które posadzisz. Dzięki temu żywopłot będzie bardziej stabilny i mniej narażony na niesprzyjające warunki, takie jak letnia susza czy też bardzo niskie temperatury w okresie zimowym.Jeżeli nie jest konieczne wymieszanie gleby ze składnikami poprawiającymi jej strukturę, zasobność, czy też kwasowość, podczas przekopywania glebę wystarczy zasilić nawozem fosforowym (dokarmianie azotem i potasem zastosuj dopiero gdy rozwinie się już system korzeniowy roślin). Tak przygotowane podłoże pozostaw na kilka tygodni aby osiadło.Termin i sposób sadzenia
Do sadzenia wybierz rośliny młode, gdyż łatwiej się przyjmują. Jeżeli czas potrzebny do osiągnięcia określonej wysokości żywopłotu wydaje Ci się zbyt długi i koniecznie chcesz posadzić rośliny, które już nieco podrosły, wybierz sadzonki w pojemnikach. Ich system korzeniowy będzie w lepszym stanie i łatwiej się przyjmą, ale niestety będą też droższe.
Idealną porą na sadzenie żywopłotu jest jesień ale może być również wiosna (termin wiosenny polecany jest szczególnie dla żywopłotów iglastych). Sadząc żywopłot jesienią, zrób to w takim okresie aby rośliny miały jeszcze około 1 do 2 miesięcy czasu na przyjęcie się zanim nastaną mrozy. Jeżeli zdecydujesz się na założenie żywopłotu wiosną, pamiętaj iż rośliny trzeba będzie starannie pielęgnować i nigdy nie dopuścić do przeschnięcia gleby i podsuszenia wrażliwych korzeni młodych roślin.
Idealną porą na sadzenie żywopłotu jest jesień ale może być również wiosna (termin wiosenny polecany jest szczególnie dla żywopłotów iglastych). Sadząc żywopłot jesienią, zrób to w takim okresie aby rośliny miały jeszcze około 1 do 2 miesięcy czasu na przyjęcie się zanim nastaną mrozy. Jeżeli zdecydujesz się na założenie żywopłotu wiosną, pamiętaj iż rośliny trzeba będzie starannie pielęgnować i nigdy nie dopuścić do przeschnięcia gleby i podsuszenia wrażliwych korzeni młodych roślin.
Dla gęstości żywopłotu niezmiernie ważne jest posadzenie odpowiedniej liczby roślin w odpowiednich odstępach. Niestety zalecana rozstawa różni się w zależności od planowanej wysokości żywopłotu, a także wybranego gatunku roślin. Można jednak podać pewne wartości uśrednione, które nieco pomogą Ci w określeniu potrzebnej ilości roślin. Otóż dla żywopłotów o docelowej wysokości około 30 cm potrzeba będzie około 5 do 6 roślin na metr bieżący. Na żywopłot wyższy, do około 80 cm, należy posadzić 4 rośliny na metr bieżący. Jeżeli wysokość ma oscylować około 1 m lub nieco więcej - wystarczą już tylko 3 rośliny na metr bieżący. W przypadku żywopłotów wysokich, których docelowa wysokość ma wynieść około 2 m, sadzi się z reguły 2 rośliny na metr bieżący.
Najwygodniej jest sadzić rośliny w rowku wzdłuż linii oznaczonej sznurkiem. Rowek wykop na tyle głęboki i szeroki, aby można było swobodnie umieścić korzenie roślin. W przypadku większości roślin, szyjka korzeniowa powinna się znaleźć odrobinę ponad powierzchnią ziemi. Po umieszczeniu rośliny, korzenie przysypujemy ziemią. Gdy sadzimy rośliny większe, dobrze jest jeżeli pomaga nam druga osoba, która przytrzyma krzew w czasie przysypywania korzeni. Po zasypaniu rowka glebę lekko przydeptujemy aby ją ubić a następnie rośliny obficie podlewamy.
Najwygodniej jest sadzić rośliny w rowku wzdłuż linii oznaczonej sznurkiem. Rowek wykop na tyle głęboki i szeroki, aby można było swobodnie umieścić korzenie roślin. W przypadku większości roślin, szyjka korzeniowa powinna się znaleźć odrobinę ponad powierzchnią ziemi. Po umieszczeniu rośliny, korzenie przysypujemy ziemią. Gdy sadzimy rośliny większe, dobrze jest jeżeli pomaga nam druga osoba, która przytrzyma krzew w czasie przysypywania korzeni. Po zasypaniu rowka glebę lekko przydeptujemy aby ją ubić a następnie rośliny obficie podlewamy.
Warunki świetlne
Wybierając rośliny na swój żywopłot zastanów się czy będziesz w stanie zapewnić im odpowiednie warunki świetlne. Jeżeli żywopłot będzie rósł w miejscu pół cienistym lub wręcz w pełnym cieniu, wybór roślin jest znacznie ograniczony. Niedostatek światła może spowodować gorszą kondycję roślin, słabe kwitnienie, a także słabsze wybarwienie liści lub igieł, szczególnie u roślin pstro listnych czy złocistych odmian iglaków.
Nie bez znaczenia jest też możliwość dobrego nasłonecznienia również dolnych partii żywopłotu, co często może się okazać warunkiem trudnym do spełnienia. W przypadku braku światła padającego na "podnóże" żywopłotu, gałęzie najniżej położone mogą zamierać. Taki efekt często występuje u żywopłotów świerkowych.
Spośród roślin liściastych większe zacienienie dobrze toleruje grab. Natomiast w przypadku żywopłotu iglastego warto będzie zdecydować się na posadzenie cisa.
Nie bez znaczenia jest też możliwość dobrego nasłonecznienia również dolnych partii żywopłotu, co często może się okazać warunkiem trudnym do spełnienia. W przypadku braku światła padającego na "podnóże" żywopłotu, gałęzie najniżej położone mogą zamierać. Taki efekt często występuje u żywopłotów świerkowych.
Spośród roślin liściastych większe zacienienie dobrze toleruje grab. Natomiast w przypadku żywopłotu iglastego warto będzie zdecydować się na posadzenie cisa.
Zabiegi pielęgnacyjne
Podstawowym zabiegiem jaki będziesz musiał wykonywać przez najbliższe dni jest podlewanie. Kolejnego podlania należy dokonać gdy przeschnie ok. 5-centymetrowa wierzchnia warstwa gleby. Lepiej podlewać bardziej obficie i nieco rzadziej. Zbyt częste podlewanie i utrzymywanie gleby w zwiększonej wilgotności spowalnia rozwój systemu korzeniowego roślin.Młody żywopłot warto również wyściółkować. Ułatwi to utrzymanie odpowiedniej wilgotności gleby i zapobiegnie wyrastaniu chwastów.
Większość żywopłotów z roślin liściastych zrzucających liście na zimę (min. liguster pospolity i irga błyszcząca) wymaga przycięcia jesienią zaraz po posadzeniu. W przypadku tej grupy roślin wybieramy na żywopłot młode egzemplarze zbudowane z z 3 do 5 pędów o długości około 30 do 40 cm. Po posadzeniu pędy zetnij sekatorem bardzo nisko, na wysokości około 10 cm. Dzięki temu zabiegowi Twój żywopłot będzie gęsty już od samej ziemi. Kolejnego przycięcia, już w celu nadawania odpowiedniego kształtu, dokonujemy dopiero po upływie 1,5 roku, na przedwiośniu.Są jednak rośliny rośliny liściaste o liściach sezonowych, takie jak grab i buk, których po posadzeniu nie należy przycinać aż przez dwa lata, a strzyżenie rozpoczynamy dopiero na wysokości 30 do 40 cm w okresie letnim.
Sprawa jest prostsza w przypadku roślin liściastych zimozielonych, takich jak np. bukszpan oraz wszystkich iglastych - tych roślin nie tniemy przez pierwsze 2 do 3 lata po posadzeniu.
Wszystkie dane dotyczące tej tematyki zostały pobrane ze strony: www.poradnikogrodniczy.pl
